38. rocznica stanu wojennego

Uczestnicy uroczystości

13 grudnia 2019 o godzinie 13:00 oddaliśmy hołd ofiarom wprowadzonego 38 lat temu stanu wojennego. Uroczystość otworzył Burmistrz Miasta Sokołów Podlaski, następnie dr Małgorzata Iwańska opowiedziała krótko o historii tego wydarzenia. Na zakończenie pod Pomnikiem Czynu Niepodległościowego złożone zostały wiązanki kwiatów oraz odśpiewano hymn państwowy.

Stan wojenny w Polsce został wprowadzony w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. Bezpośrednią przyczyną jego ogłoszenia była próba zniszczenia NSZZ Solidarność, która na mocy porozumień sierpniowych z 1980 r. została uznana za legalny związek zawodowy, a w ciągu roku poparcie dla niej zadeklarowało około 10 milionów ludzi. W obliczu narastającego kryzysu ekonomicznego Solidarność oznaczała dla komunistów ogromne zagrożenie, dlatego starano się wszelkimi środkami doprowadzić do jej rozbicia.

Oficjalnie podano do wiadomości, że powodem wprowadzenia stanu wojennego była zła sytuacja gospodarcza kraju i zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego. W późniejszych uzasadnieniach mówiono natomiast o groźbie zbrojnej interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce, co do tej pory nie zostało potwierdzone.

13 grudnia o godz. 6 rano gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił za pośrednictwem radia decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego, a także przejęciu władzy przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego. Wprowadzono godzinę policyjną między 22 a 6 rano. Solidarność została zawieszona i zakazano wszelkich publicznych zgromadzeń. Do 3 stycznia przerwano naukę w szkołach i na wyższych uczelniach.

Cenzurowano korespondencję, wyłączono telefony, ograniczono możliwość wyjazdów, zaś na ulicach pojawiły się czołgi oraz uzbrojeni żołnierze i oddziały ZOMO. Zawieszono wszystkie organy prasy z wyjątkiem „Trybuny Ludu” i „Żołnierza Wolności”. Większość działaczy Solidarności została aresztowana i internowana.
W całym kraju wybuchły strajki, które były brutalnie tłumione. Do najbardziej krwawych zajść doszło w kopalni „Wujek” w Katowicach, gdzie 16 grudnia zginęło 9 górników.
Zniesienie stanu wojennego miało miejsce 22 lipca 1983 roku.

W ciągu trwania tych wydarzeń internowano około 10 000 osób, aresztowanych skazywano na wysokie kary więzienia, innych pozbawiono zatrudnienia i zmuszono do emigracji. Śmierć poniosło około 100 osób. Do dzisiaj trwają spory historyków o to, czy stan wojenny był zamachem stanu i czy groźba radzieckiej interwencji była realna.