Obchody święta 3 Maja 2014

Po mszy zebrani wysłuchali programu patriotycznego w wykonaniu zespołu wokalnego Voci Cantati pod kierownictwem B. Kaczmarek. Następnie odbył się przemarsz ulicami miasta i złożenie kwiatów w miejscach pamięci narodowej.

Przy pomniku Czynu Niepodległościowego przemówienie wygłosił Burmistrz Miasta Bogusław Karakula:

Księże Prałacie, Księża Proboszczowie sokołowskich parafii, Panie Senatorze, Zacni Kombatanci, Poczty Sztandarowe, delegacje zakładów pracy i organizacji społecznych, drodzy harcerze i mieszkańcy Miasta!

Dziękuję za obecność na mszy świętej w intencji naszej Ojczyzny i podczas uroczystości patriotycznych. Tegoroczne obchody to święto szczególne, bowiem zbiegło się z Jubileuszem nadania naszemu miastu praw miejskich przez Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda. Blisko 600 lat miejskości to długa, bogata, barwna i często dramatyczna historia Sokołowa i Sokołowian. Obok lat rozkwitu i różnego rodzaju podniosłych, niecodziennych wydarzeń takich jak wizyty królów Polski: Stefana Batorego i Stanisława Augusta oraz Prezydenta RP ś.p. Lecha Kaczyńskiego były też dramatyczne chwile: pożary, epidemie, wojny, w których ponosiliśmy ogromne straty.

W dniu takim jak dzisiejszy warto uświadomić sobie dziejowy udział mieszkańców ziemi sokołowskiej w walkach o polskość i niepodległą Rzeczpospolitą.

Szanowni Państwo, zebraliśmy się po raz kolejny, aby uczcić szczególną dla nas, Polaków, rocznicę. Wspominamy wiekopomne dzieło uchwalenia przez Sejm Wielki Konstytucji 3 maja.  Konstytucji będącej próbą naprawy państwa po dziesiątkach lat marazmu, bezwładu i podporządkowania sąsiednim mocarstwom.

Nasi przodkowie w XI artykułach formułowali wtedy ambitny program mający przywrócić blask i wielkość Rzeczypospolitej. Znieśli liberum veto będące przekleństwem ówczesnej rzeczywistości, wprowadzili nowoczesną zasadę trójpodziału władzy i monarchię dziedziczną.  Można by jeszcze długo rozważać poszczególne wspomniane powyżej artykuły, ale w tym miejscu chciałbym zaakcentować kwestię, z której ciągle i nieodmiennie powinniśmy być szczególnie dumni, zwłaszcza w obliczu zjednoczonej Europy i dziejów ziemskiego globu.

Szanowni zebrani, Konstytucja 3 maja to druga światowa i pierwsza europejska ustawa zasadnicza. To właśnie ta data, ten jakże doniosły rok 1791 umieszczony został na jednym z obelisków sokołowskiego Pomnika Niepodległości. Pomnika, którego elementy poświęcił 3 czerwca 1997 r. w Gnieźnie nasz wielki rodak, przed kilkoma zaledwie dniami ogłoszony świętym, Jan Paweł II, papież Polak.

I wypowiadając te słowa, właśnie tu, wśród tych 4 strzelistych kolumn otaczających głaz z napisem BÓG, HONOR, OJCZYZNA przenoszę nas świadomie w wymiar jakże bliskiej i istotnej historii lokalnej, historii Sokołowa. Obchodzimy bowiem w tym roku 590. rocznicę lokacji naszego miasta.

Chciałbym bowiem abyśmy pamiętali o tych, którzy w imię wartości wyznaczonych przez konstytucję, w imię Boga, Honoru i Ojczyzny własną pracą i krwią pieczętowali swoje oddanie dla sprawy narodowej.

Wkrótce po uchwaleniu konstytucji nadszedł rok 1792 i najazd wojsk carskich. Wszyscy znamy ze szkolnych podręczników bitwy pod Zieleńcami i Dubienką, postacie księcia Józefa Poniatowskiego oraz Tadeusza Kościuszki. Umyka natomiast naszej pamięci 23 lipca 1792, kiedy to niedaleko stąd, bo w Krzemieniu na terenie obecnej gminy Jabłonna Lacka, huczały strzały. Toczyła się właśnie jedna z ważniejszych bitew tej kampanii. To żołnierze gen. Zabiełły broniąc przeprawy na Bugu odpierali rosyjskie szturmy.

Potem nasze losy znaczyły rozbiory i kolejne powstania, będące próbą odzyskania niepodległości. Na sokołowskim rynku 23 maja 1865 o godz. 11 zaczęła się kaźń ks. Stanisława Brzóski i Franciszka Wilczyńskiego. Miała zastraszyć i stłamsić polskie serca, a stała się kolejnym posiewem wolności. Wolności, której miarę wyznacza kolejny sokołowski pomnik, tym razem na cmentarzu przy ul. Bartoszowej. Pomnik poświęcony pamięci 24 obrońców Sokołowa poległych w sierpniu 1920 r. podczas najazdu bolszewickiego.

W takiej chwili jak ta sięgamy również pamięcią do (nie boję się użyć tego określenia) ludobójstwa katyńskiego, by przypomnieć 40 oficerów i policjantów związanych z Ziemią Sokołowską, a pomordowanych w 1940. W Sokołowie ich tragedię wyraża jedna z największych w Polsce Aleja Dębów Katyńskich na konkatedralnych błoniach. Następną na przestrzeni dziejów walkę ze zniewoleniem podjęli konspiratorzy Armii Krajowej Obwodu ,,Sęp’’, ,,Proso’’ Sokołów Podlaski i innych organizacji niepodległościowych.

II wojna światowa wyznaczyła także sokołowski szlak egzekucji od ulicy Długiej i Repkowskiej, poprzez Bulwar aż do Syndykatu. Wykreśliła także na skutek niemieckiego Holocaustu społeczność żydowską z historii wielokulturowego miasta. Zadała nieodwracalne rany. Nie goiły ich lata powojenne, których złowrogim symbolem był budynek UB przy ul. Kilińskiego czy też mieszczący się na terenie obecnego stadionu przy ul. Lipowej obóz przesyłowy NKWD nr 173, z którego wywieziono w głąb nieludzkiej ziemi 3 tys. osób z różnych części Polski. To z tym systemem walczyli Żołnierze Niezłomni, zwłaszcza partyzanci 5. i 6. Wileńskich Brygad Armii Krajowej, konspiratorzy poakowskiego obwodu ,,Jezioro’’. Ich straceńczą i heroiczną walkę symbolizuje z kolei pomnik odsłonięty 30 września 2007 na Skwerze NMP.  Pomnik wyrażający symbolikę polnego krzyża z zatkniętą na nim dumną rogatywką.

Dziś, w wolnej Polsce, nie musimy już wyrażać postawy patriotyzmu z bronią w ręku. Okazujemy ją poprzez pracę i działania na rzecz wspólnego dobra. Mamy jednak świadomość, że nasza przyszłość musi być budowana na solidnym fundamencie. Jest nim historia, która przemija, ale nie ginie. Wrasta bowiem w pamięć pokoleń, czyniąc nas odpowiedzialnymi za dziedzictwo przodków.

Kończąc pragnę bardzo serdecznie podziękować wszystkim za tę bezinteresowną obecność i uświetnienie miejskich obchodów dzisiejszego Święta. Udział Państwa jest wyrazem patriotycznej postawy w wymiarze lokalnym i narodowym. Z okazji Święta życzę Państwu realizacji zamierzeń, dobrego zdrowia, pomyślności w życiu rodzinnym, zawodowym i we wszystkich sferach działalności. Szczęśliwego i przyjemnego świętowania w ten majowy weekend.